Leefpatroonmonitoring
Laatst bijgewerkt op: 31-03-2025
Ongerust over een cliënt? Leefpatroonmonitoring geeft inzicht in het leefpatroon en volgt wat alleenwonende mensen met bijvoorbeeld dementie of een verstandelijke beperking doen. Leefpatroonmonitoring wordt ingezet wanneer er reden is tot toezicht op afstand. De persoon zelf is niet meer in staat om veranderingen in het leefpatroon of gezondheid te herkennen en/of hierover te communiceren.
Sector:
Ouderenzorg
Voor wie:
Zorgverlener
Fase:
Borgen en opschalen
Met zorgtechnologie voor leefpatroonmonitoring krijgen zorgmedewerkers en mantelzorgers inzicht in het leefpatroon van alleenwonende mensen. Sensoren die op verschillende plekken in de woning zijn bevestigd, volgen hun activiteiten. Eventuele veranderingen hierin zijn op die manier snel waar te nemen. Bij veranderingen krijgen de zorgmedewerkers een seintje. Voor de privacy van de cliënt worden er geen camera’s geplaatst.
Wat wordt er gemonitord?
- Hoewel het per systeem kan verschillen, worden in principe de volgende activiteiten gemonitord:
- Loopsnelheid binnen de woning: als deze minder wordt, kan dit een teken zijn van toenemende kwetsbaarheid.
- Vertrekken en thuiskomen.
- Eetpatroon op basis van activiteit in de keuken.
- Slaap (de duur en onderbrekingen).
- Toiletbezoek.
- Dwalen binnen de woning.
- Huisbezoeken en sociaal isolement.
Na aanbrenging van de sensoren analyseert een computerprogramma gedurende een aantal weken het leefpatroon van de cliënt. Na deze periode van ‘leren’ kan het systeem een opvallende afwijking in het dagelijks leefpatroon weergeven.
Een stoplichtsysteem laat de bevindingen als volgt zien:
- Groen: alles is in orde.
- Geel: een opvallende verandering in het dagelijkse leefpatroon.
- Rood: zodanige verandering dat er direct aandacht nodig is.
Dankzij kunstmatige intelligentie speelt het computerprogramma voortdurend in op de nieuwe situatie. Dit voorkomt dat er voortdurend ‘gele’ of ‘rode’ worden gegeven terwijl de zorg al is aangepast.
De sensoren zijn verbonden met een online dashboard en app waar de casemanager dementie, zorgmedewerker en mantelzorgers toegang toe kunnen hebben.
Leefpatroonmonitoring werd voorheen ook wel leefstijlmonitoring genoemd.
Ministerie van VWS
De technologie ondersteunt toezicht op afstand, door veranderingen in het leefpatroon in kaart te brengen. Daarbij ondersteunt het ook de gesprekken tussen informele en formele zorgverleners, doordat zij samen de veranderende patronen kunnen bestuderen en bespreken.
Leefpatroonmonitoring kan ingezet worden voor verschillende doelgroepen:
- Voornamelijk alleenwonende mensen met dementie (bijvoorbeeld VV-5) of met een ander neurodegeneratief ziektebeeld (bijvoorbeeld Parkinson of Huntington).
- Mensen met valgevaar.
- Mensen met noodzaak tot 24/7 zorg in de nabijheid.
- Mensen in verpleeghuizen en instellingen die zelfstandig in een kamer wonen.
- Ook zijn andere doelgroepen kansrijk, waaronder de gehandicaptenzorg.
Leefpatroonmonitoring is niet geschikt voor huishoudens met meer personen. De sensoren kunnen namelijk geen onderscheid maken tussen personen in een huis.
Een accent ligt op alleenwonende mensen met dementie die met een Volledig Pakket Thuis (VPT) of Modulair Pakket Thuis (MPT) zelfstandig blijven. Zorgorganisaties zetten het in toenemende mate in om het VPT of MPT op verantwoorde wijze mogelijk te maken.
De belangrijkste opbrengst is tijdig crisissituaties signaleren en voorkomen, bijvoorbeeld het vroegtijdig ontdekken van een urineweginfectie en het daarmee voorkomen van een delier. Een ander voorbeeld is vroegtijdig onrust in de nacht opmerken.
Leefpatroonmonitoring maakt daarnaast zorg op maat op basis van data mogelijk. Hierdoor ontvangt de cliënt alleen zorg indien nodig. Ook kan door deze data het gesprek tussen zorgprofessional en mantelzorger constructiever zijn: de inzichten uit de data kunnen worden gebruikt als onderbouwing.
Leefpatroonmonitoring laat een verminderd of gelijkblijvend stressniveau van mantelzorgers zien. Dat valt op, want bij een vorderend dementieproces is een toenemend stressniveau gebruikelijk. Omdat de mantelzorger degene is die meestal de opnameaanvraag start wanneer deze het niet meer volhoudt, zou leefpatroonmonitoring tot uitstel van verpleeghuisopname kunnen leiden.
| Zachte kosten | Zachte baten |
|
|
| Harde kosten | Harde baten |
|
|
Als leefpatroonmonitoring wordt toegepast bij mensen met dementie is de Wet zorg en dwang (Wzd) van toepassing. Er is namelijk sprake van het uitoefenen van toezicht op de cliënt. De signalen van de sensoren in de woning van de cliënt komen binnen in een computerprogramma die deze analyseert. Hierna stuurt het programma relevante gegevens over het leefpatroon van de cliënt naar een app voor de mantelzorg en een online dashboard voor de zorgmedewerkers. Lees meer over digitale zorg en de Wzd.
- Wmo: enkele gemeenten: woningaanpassing | ondersteuning mantelzorg
- Zvw: prestatie thuiszorgtechnologie: extra uren per maand per cliënt declareren voor financiering zorgtechnologie. Enkele van de grote zorgverzekeraars. Voorwaarde van enkele grotere zorgverzekeraars:: tijdbesparing moet worden aangetoond door onderzoek. Een enkele zorgverzekeraar vergoedt leefpatroonmonitoring onder de prestatie thuiszorgtechnologie als deze digitale zorgtechnologie wordt toegepast voor slimme nachtzorg.
- Wlz: meerdere zorgkantoren: binnen dagtarief voor Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor.
Wil je aan de slag met deze technologie? De toolkit leefpatroonmonitoring helpt bij implementatie. Dit is een praktijkgericht stappenplan om leefpatroonmonitoring te implementeren.
Bekijk het adviesrapport van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) voor aanbevelingen aan zorgorganisaties over de voorbereiding en implementatie van Leefpatroonmonitoring. De adviezen zijn gericht op zorgteams, zorgverleners, cliënten en mantelzorgers en hoe zij betrokken kunnen worden bij het starten met leefpatroonmonitoring.
Toolkit Thuismonitoring Dementie, C. Wrede, Universiteit Twente, 2024. Zie onderdeel ''Value Specification'' voor een uitgebreide doelgroepanalyse en onderzoek naar gebruikersacceptatie. Zie onderdeel ''Operationalization'' voor randvoorwaarden voor duurzame implementatie in de praktijk.
Hier volgt een select aantal tips voor implementatie:
- Analyseer per cliënt welke doelen bereikt moeten worden en leg deze vast. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een meer zelfredzaamheid, preventie, consistentere voeding inname, gevoel van veiligheid.
- Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt hoe vaak het systeem wordt geraadpleegd, wat de verantwoordelijkheid is van de zorgverlener, of er een alarmsignaal moet zijn of niet. Dit moet uitgevoerd worden in een evaluatieonderzoek.
- Bij het selecteren van de leverancier is het belangrijk om goed te kijken welke leverancier bij de organisatie past en welke service level agreement (SLA) wordt aangeboden. Daarnaast is het van belang om te kijken naar de verschillende contract- en koepelafspraken.
- In de praktijk blijkt dat leefpatroonmonitoring relatief vaak wordt ingezet om het Volledig Pakket Thuis/Modulair Pakket Thuis (VPT/MPT) op verantwoorde wijze mogelijk te maken door het toezicht gedurende 24 uur in te vullen.
Deel deze pagina via:
