Vijf tips voor samenwerken met naasten bij volledig pakket thuis

Tip 1: Start een samenwerkingsrelatie in het intakegesprek 

Bij het intakegesprek leer je zowel de cliënt als de mantelzorger kennen. Goed samenwerken vraagt om elkaar vertrouwen. Is dat vertrouwen er, dan krijg je een goed beeld van de situatie van de cliënt en zijn naaste. En dan merk je dat je op elkaar kunt rekenen. Stel je daarom open op en toon respect en begrip voor elkaar. Wees nieuwsgierig en vermijd aannames. Houd het simpel en begrijpelijk en houd rekening met emoties. Misschien wil je de intake in meerdere gesprekken doen? Dan voer je bijvoorbeeld de eerste keer een algemeen gesprek en maak je de tweede keer concrete afspraken. Leg afspraken duidelijk vast, want het intakegesprek is het begin van een doorlopend proces van afstemmen en bijstellen. Praat met de mantelzorger niet alleen over praktische zaken of problemen, maar vraag ook regelmatig hoe het gaat en of er bespreekpunten zijn. Ga bij signalen van overbelasting bij de mantelzorger een apart gesprek aan waarin jullie de draagkracht en draaglast bespreken.

• Lees Vijf stappen voor het intakegesprek van VPT in de wijk

Tip 2: Ga in gesprek over wensen, verwachtingen en grenzen

Wensen en behoeften kunnen verwoorden is een proces dat niet altijd even makkelijk is. Help naasten bij het aangeven van hun wensen en grenzen. En maak onderscheid tussen wat de cliënt wil en nodig heeft en wat naasten willen en nodig hebben. Hierover praten draagt bij aan een gelijkwaardige samenwerking en duidelijkheid. Iedereen voelt zich dan serieus genomen en je vermijdt conflicten. Vraag bijvoorbeeld: wat is voor u belangrijk in de zorg voor uw naaste? Wat zijn uw verwachtingen van onze samenwerking? Welke dingen vindt u moeilijk om te doen en waar kunnen wij u bij helpen? Hoe ziet uw dagelijks leven eruit? Welke dingen doet u liever niet? Let er ook op dat je je eigen grenzen aangeeft: wat kan de organisatie wel en niet bieden? Bedenk tenslotte dat wensen, grenzen en verwachtingen continu kunnen veranderen. Blijf ze daarom regelmatig bespreken.

• Download de Gesprekstool In gesprek met naasten

Tip 3: Heb oog voor de 4 rollen van mantelzorgers 

Als je met naasten samenwerkt, kom je als zorgmedewerker vier rollen tegen. Deze zijn: Partner in de zorg, Hulpvrager, Naaste en Expert. Welke rol de overhand heeft, kan per situatie en per mantelzorger verschillen. Natuurlijk blijft de rol van Naaste altijd aanwezig. De mantelzorger is en blijft namelijk altijd een familielid of goede vriend van de cliënt. Vanuit deze rol ontstaat meestal ook de motivatie om voor de ander te gaan zorgen. Als je deze vier rollen onderscheidt, dan werk je samen volgens het SOFA-model, waarbij je op de juiste manier omgaat met de rol van de mantelzorger. SOFA staat voor Samenwerken, Ondersteunen, Faciliteren en Afstemmen.

• Lees over het SOFA-model in het artikel 4 elementen van gelijkwaardig samenwerken met informele zorg

Tip 4: Communiceren is de smeerolie

Laat de mantelzorger merken dat hij niet openhartig durft te praten in het bijzijn van de cliënt? Zorg dan voor een gelegenheid om de naaste alleen te spreken. Doe dat op een moment dat er ook tijd voor is. Stem af hoe de naaste het liefst geïnformeerd wil worden: persoonlijk, telefonisch, per e-mail, of via een zorgschrift. Bedenk dat je de mantelzorger niet altijd tegenkomt tijdens je werk bij de cliënt. Dan is digitaal communiceren een goede en efficiente manier om contact te houden. Er zijn diverse digitale communicatieplatforms om de zorg te delen en af te stemmen met naasten.

• Bekijk handige Digitale communicatieplatforms in de samenwerking met naasten

Tip 5: Breng het sociale netwerk in kaart 

Voor thuiswonende cliënten is een sociaal netwerk erg belangrijk. Ondersteuning van het sociale netwerk verbetert de kwaliteit van zorg en het verbetert de kwaliteit van leven, omdat het isolement en eenzaamheid voorkomt. Daarnaast verlicht delen van de zorg de taken van de mantelzorger, en gaat dus overbelasting tegen. Met het ecogram zie je in een oogopslag zie je hoe groot het sociale netwerk is en welke praktische en emotionele steun dit geeft. Daarbij gaat het niet alleen om de familie, maar ook om anderen waarmee de cliënt een persoonlijke band heeft, zoals vrienden, kennissen, buren en collega’s. Het ecogram helpt cliënten ook om zich bewust te worden van hun eigen netwerk. Soms is dat groter dan mensen denken, of zijn er oude contacten die weer kunnen worden aangehaald. ​

• Download het Ecogram en breng het sociale netwerk in kaart