Samenwerken met de eerste contactpersoon van een bewoner: vijf tips en handvatten

Gepubliceerd op: 11-05-2023

Laatst bijgewerkt op: 14-07-2023

De eerste contactpersoon van een bewoner wordt soms wel geacht om ‘het schaap met de 5 poten’ te zijn. In het kennisproduct ‘Het schaap met de 5 poten: samenwerken met de 1e contactpersoon in het verpleeghuis’ geven we je voor elke ‘poot’ tips en handvatten. Hoe geef je familie en naasten een betekenisvolle rol? Hoe maak je wederzijdse verwachtingen helder? Hoe ga je om met lastige situaties in de samenwerking? Hoe kijk je breder naar het sociale netwerk? En hoe krijg je zicht op de behoeften van de mantelzorger?

Kennisproduct: Samenwerken met de eerste contactpersoon

Maak kennis met 'Het schaap met de 5 poten'. In dit kennisproduct vind je tips en handvatten waarmee jij de samenwerking met de eerste contactpersoon goed kan vormgeven. Bij elke poot van het schaap hoort een vraag en een passende tool. Je kan 'Het schaap met de 5 poten: samenwerken met de 1e contactpersoon' onderaan deze pagina downloaden.

5 tips en handvatten voor samenwerking met de eerste contactpersoon

1. Samen zorgen heeft de toekomst

Steeds meer verpleeghuizen kiezen ervoor om meer met mantelzorgers en vrijwilligers samen te werken voor het welbevinden van bewoners. Het wordt namelijk steeds lastiger om de zorg alleen met beroepskrachten uit te voeren.
Het belang van goede samenwerking tussen beroepskrachten en niet-beroepskrachten wordt steeds groter. Voor het opbouwen van een goede samenwerkingsrelatie is het nodig dat zij elkaars rol als gelijkwaardig zien.

De vraag is hoe je ervoor zorgt dat je gelijkwaardig kunt samenwerken met mantelzorgers en vrijwilligers. Veel organisaties zijn daar nog niet aan gewend. Het is daarom belangrijk een visie en beleid op te stellen voor deze samenwerking.

2. Verwachtingen over en weer uitspreken

Het is belangrijk dat medewerkers een gesprek voeren met de eerste contactpersoon over wensen, verwachtingen en grenzen. De COUP-methode kan helpen om dit te organiseren (Contact leggen, Ondersteunen, Uitnodigen, Participeren). Als bewoner, familie en zorgverlener elkaar beter kennen, is het verstandig om samen te werken aan het zorgplan. Denk er dan ook aan vast te leggen wie de wettelijk vertegenwoordiger is. Dat is lang niet altijd de eerste contactpersoon.

3. Het zwarte schaap: omgaan met lastige situaties in de samenwerking

Hoe ga je om met spanningen tussen familieleden waarbij de eerste contactpersoon een ander familielid niet informeert? Of een situatie waarin de mantelzorgers anders denken over de benodigde zorg dan de medewerkers? Met deze handvatten leer je met deze situaties om te gaan. Zo kan een Familiestatuut waarin ook duidelijk staat dat alle familieleden recht hebben op informatie vooraf duidelijkheid geven. We laten je ook zien met welke gesprekstechnieken je goed kan omgaan met kritische familieleden.

4. Breder kijken in het sociale netwerk

Familie en vrienden brengen de buitenwereld binnen en brengen leven in de brouwerij. Met bijvoorbeeld een tool als het ecogram (download) kun je de omvang en de kwaliteit van het sociale netwerk van de bewoner in beeld krijgen. Het biedt in één oogopslag een overzicht van belangrijke sociale contacten uit verschillende leefgebieden en maakt op die manier (potentiële) hulpbronnen zichtbaar.

Breng het sociale netwerk in kaart met een ecogram

Hoe groot en sterk is het sociale netwerk van iemand? Met een ecogram heb je snel een goed beeld van sociale contacten uit verschillende leefgebieden en weet je waar (potentiële) hulpbronnen zijn. Je betrekt ook familieleden en ook vrienden en kennissen en contacten met vrijwilligers en professionele zorg- en dienstverleners.

Lees hier meer over het gebruik van een ecogram.

5. De rollen van de mantelzorger

Hoe krijg je zicht op de verschillende rollen en de behoeften van de mantelzorgers? Met het SOFA-model sluit je aan op de rol van de mantelzorger. De mantelzorger als partner in zorg (samenwerken), mantelzorgers als hulpvragers bij overbelasting (ondersteunen), de mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (faciliteren) en de mantelzorger als expert, die alles weet van de cliënt (afstemmen).