Samen (be)leven in de buurt: community building vanuit het verpleeghuis

‘Eens in de zoveel tijd ging ik met mijn koffiekarretje naar het park’, vertelt Angela. ‘Om in gesprek te raken, met iedereen, jong en oud. Gewoon de buurt ingaan, contacten krijgen. Het kost even tijd, maar je krijgt er wel wat voor terug. We hebben steeds meer jongere vrijwilligers bijvoorbeeld.’

Kom bij ons biljarten!

Een ander voorbeeld: de locatie waar Angela werkte had geen biljart in huis. ‘Er was een groepje mannen dat zo graag een keer wilde biljarten. Toen ben ik met ze naar de kroeg gegaan. Iedereen riep “dat kan toch niet?”, maar het was hartstikke leuk. Eén man in een rolstoel moest en zou staan bij dat biljart. Dat lukte. Hij had gebiljart, het maakte hem zo gelukkig.’ Het verhaal kreeg een staartje. ‘Een paar maanden later ging de telefoon. Een kroegbaas die zijn zaak ging sluiten, vroeg of we zijn biljart wilden hebben. Hij had het verhaal gehoord.’ Met dat biljart lokte Angela vervolgens mensen uit de buurt naar binnen. ‘Kom bij ons biljarten, met gratis kopje koffie! Waar weer allerlei mensen over sputterden, want kan dat zomaar, een gratis kopje koffie? Totdat de tuin moest worden opgeknapt. Daar waren ze hoor, die mannen van het biljart! Die kwamen helpen, dát kregen wij ervoor terug.’

Talenten van iedereen inventariseren

Het is een prachtig voorbeeld van ‘community building’, volgens de ABCD-aanpak. Oftewel: Asset Based Community Development. ‘Die aanpak gaat uit van wat kán’, legt Angela uit. ‘En van de talenten van mensen. Grappig genoeg deed ik dat al voordat ik deze theorie leerde kennen. Wij inventariseren de talenten van iedereen: bewoners, medewerkers en vrijwilligers. Die talenten koppelen we vervolgens aan de wensen en behoeften van bewoners. Zo bleek een collega te kunnen kantklossen. Een tijdje later kregen we een bewoner die graag wilde kantklossen. Toen heb ik die twee bij elkaar gebracht. Mijn collega kan nu met haar hobby bezig zijn tijdens haar werk.’

Met de bewoners koffiedrinken

Viva! Zorggroep haalt de wensen en de talenten van bewoners op in profielgesprekken. Angela: ‘We gebruiken interesselijsten met de meest bijzondere hobby’s. Opvallend genoeg kunnen ook mensen met dementie dat nog goed aangeven. Of we horen van vrijwilligers wat de wensen van bewoners zijn.’ Maar nog beter, aldus Angela: ga gewoon eens met de bewoners koffiedrinken in plaats van met collega’s. ‘In informele gesprekken kom je vaak veel te weten. Daarom heb ik laatst een Jägermeister gedronken met een bewoner. Dan zit je informeel en ben je niet “Angela de coördinator”, maar “gewoon Angela”. Even geinen op gelijk niveau. Dan hoor je dingen.’

Luisteren, horen, onthouden en lef hebben

Om nog even terug te komen op de ABCD-aanpak: je hebt wensen en behoeften, talenten en capaciteiten én een verbinder. ‘Dat ben ik’, zegt Angela. ‘En inmiddels zoek ik die talenten ook in de wijk. Dat doe ik door te luisteren, te horen, te onthouden en lef te hebben. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met een volière. We zoeken contact met de vogelclubs. Zij hebben vaak te weinig ruimte, wij hebben een tuin. Ze gaan nu waarschijnlijk bij ons een volière plaatsen. Zij verzorgen de vogeltjes, de bewoners kunnen ernaar kijken en genieten. Dat lukt alleen als je ervoor openstaat en elkaar vertrouwt.’

Brood halen bij de lokale bakker

Als je wil verbinden met de buurt, betrek je natuurlijk ook de lokale winkeliers. Daar liep Angela tegen een obstakel aan. ‘Grote organisaties als Viva! Zorggroep kopen vaak alles in het groot in. Maar als jij het brood niet bij de lokale bakker haalt, hoef je ook niet te verwachten dat de bakker jouw bingo sponsort. Bovendien is even brood halen bij de bakker een uitje voor bewoners. Komen ze even buiten.’ Na het nodige overleg met het hoofdkantoor mag deze locatie nu brood en vis in Akersloot halen. ‘Ook hier was lef voor nodig. En het kostte wat moeite. Maar toen wij twee jaar geleden Heel Akersloot Bakt organiseerden, kwam de bakker alle taarten proeven en loofde een prijs voor de beste taart uit: een gratis taart. De buurt vond het prachtig. De bewoners ook. Op die momenten ben je aan het verbinden.’

Kamperen op de camping in het dorp

Angela heeft nog veel meer voorbeelden: de kinderopvang die komt voetballen in de tuin, het moestuinproject van groep 8, de caravan op de camping in het dorp, waar Angela in de zomer een week lang elke dag met een groepje bewoners naartoe ging. ‘De plek werd gesponsord door de camping, die kregen er flink wat aandacht in de lokale kranten voor terug.’ Ze besluit met een tip: ‘Denk in oplossingen, niet in “ja maar…”. Sta ervoor open, probeer het gewoon. En weet dat hoe meer je zorgt voor de buurt, hoe meer de buurt ook zorgt voor jouw bewoners.’

Meer weten

• Kijk ook andere sessies van het congres op 4 juli, de talkshow en de plannen van minister Conny Helder terug. Naar de terugblik van het congres
• Lees ook: Land van Horne en VIVA! Zorggroep: méér informele zorg vraagt om méér samenwerken