Logeerzorg: niet meer dan normaal

Wil je goed voor een ander kunnen zorgen, dan moet je ook goed voor jezelf zorgen. Precies daarom is logeerzorg zo belangrijk, vindt Dorien Vonk. Zij was als ketencoördinator van Dementienetwerk Breda mede-initiatiefnemer van logeerzorg in West-Brabant. ‘Langdurig voor mensen zorgen vraagt veel energie’, zegt Dorien. ‘Uit liefde voor hun dierbare gaan mantelzorgers maar al te vaak over hun grenzen heen. Denk aan de mensen die voor hun ouders zorgen en daarom al jaren niet op vakantie kunnen. Of aan de kwetsbare oudere die bijna 24 uur per dag voor zijn partner zorgt. Logeerzorg is bedoeld om hen te ondersteunen. Zodat zij ook een keer op vakantie kunnen gaan of gewoon even een weekend niet aan hoeven te staan.’

Even geen zorg

Even vrij zijn van de zorg levert in de praktijk allerlei voordelen op. Dorien ziet bijna dagelijks wat het effect is van logeerzorg op mantelzorgers. ‘Laatst kwam een dochter haar moeder ophalen die een weekend bij ons had gelogeerd. Ze zei tegen me: “Ik heb voor het eerst in jaren op de bank in alle rust een boek zitten lezen”. Ze heeft daarna meteen een paar afspraken vastgelegd voor de rest van het jaar. Het feit dat zij wist dat haar moeder over een tijdje weer een weekend zou gaan logeren maakte dat ze de mantelzorg weer aankon. In het algemeen kun je zeggen dat mantelzorgers niet omvallen door de zorgtaken, maar door de druk die zij voelen. Wat als er iets met mij gebeurt? Weten dat er een plek is waar zij op terug kunnen vallen geeft rust, en maakt dat mantelzorgers het langer volhouden.’

Zorg uit handen kunnen geven

Dat klinkt niet meer dan logisch. Toch zijn mantelzorgers vaak terughoudend om de zorg uit handen te geven. Begrijpelijk, vindt Marjoleine van den Broek, initiatiefnemer en projectleider van Het Buitenhuis, een logeerboerderij in Wijdewormer. ‘Schuld en schaamte zijn de belangrijkste emoties die mensen daarbij voelen. Je brengt je partner niet zomaar naar een logeeradres om zelf gezellig een weekendje weg te gaan. Voordat zij klaar zijn voor logeerzorg, moeten mantelzorgers en hun naasten echt een emotionele drempel over.’

Overbelasting voorkomen

‘Het is belangrijk om logeerzorg in te zetten voordat een mantelzorger overbelast raakt’, reageert Dorien. ‘Mensen die zorg nodig hebben wordt altijd gevraagd: wat kunt u zelf nog en wat kan uw omgeving? Maar mantelzorgers doen vaak al heel lang heel veel voor hun naaste. Logeerzorg is daarom onmisbaar als we willen dat mensen langer thuis blijven wonen.’

Logeren geeft positieve energie

Niet alleen mantelzorgers hebben baat bij logeerzorg, dat geldt zeker ook voor de logees. Ook hun kwaliteit van leven gaat erop vooruit, omdat zowel hun fysieke als mentale gezondheid vaak verbetert. Marjoleine: ‘Op het logeeradres doen mensen andere dingen dan thuis. In onze logeerboerderij organiseren we bijvoorbeeld workshops schilderen en fotograferen. Die nieuwe ervaringen geven mensen meestal positieve energie. Een man van 92 jaar zei tegen mij: “Ik leer hier weer wat”. Gasten vinden het ook leuk om nieuwe sociale contacten op te doen. Hun wereld wordt wat groter waardoor hun zelfbeeld vaak positiever wordt. Ze zijn weer iemand. Niet alleen patiënt, maar mens.’

Logeerzorg boosten

Dorien en Marjoleine zijn beiden kwartiermaker van de landelijke Initiatiefgroep Logeerzorg. Deze is bedoeld om de logeerzorg in Nederland ‘een positieve boost’ te geven. Marjoleine: ‘Wij zijn ervan overtuigd dat logeerzorg een fantastisch product is. Tegelijk weten wij vanuit onze praktijk dat mantelzorgers, maar ook aanbieders van logeerzorg tegen allerlei uitdagingen aanlopen. Als initiatiefgroep hebben wij landelijke partijen uitgenodigd om deel te nemen. Wij hebben hen nodig om betere verbindingen te leggen tussen iedereen die zich bezighoudt met logeerzorg.’

Financiering nodeloos ingewikkeld

MantelzorgNL, Alzheimer Nederland, Zorgstandaard Dementie, Movisie en Vilans ondersteunen de initiatiefgroep. Eerste speerpunt: het aanpakken van knelpunten. Zoals de ‘nodeloos ingewikkelde’ financiering. Logeerzorg wordt betaald uit verschillende financiële stromen, namelijk Wmo in combinatie met Zvw en Wlz. Zo is logeerzorg een onderdeel van het volledig pakket thuis binnen de Wlz. De verschillende potjes maken dat de aanvrager soms verdwaalt in een woud van regels. Aanbieders van logeerzorg hebben te maken met de nodige administratieve lasten.

Betere branding nodig

Het kan eenvoudiger, is de stellige overtuiging van de initiatiefgroep. Deze pleit onder meer voor een andere wijze van financieren. Dorien: ‘Er wordt al lang gesproken over domeinoverstijgende financiering. Laten wij deze wijze van financiering gewoon in een pilot uitproberen. Als iedereen de urgentie van logeerzorg voelt, kunnen we samen de financiering simpeler maken.’

Behalve het aanpakken van de knelpunten, is volgens Marjoleine ook een betere ‘branding’ van logeerzorg nodig. ‘We willen de bekendheid bij zorgprofessionals als casemanagers en Wmo-consulenten vergroten. Bovendien moet logeerzorg “normaal” worden; een structurele voorziening en een volwaardig onderdeel van ons zorgstelsel. Dat is ook iets mentaals. Voor mantelzorgers moet het goed en als vanzelfsprekend voelen om af en toe de zorg uit handen te geven.’

Tot slot een oproep van Dorien en Marjoleine aan zorgprofessionals: ga eens na of er bij jou in buurt logeerzorg bestaat en zo ja, uit welke vorm? Kijk ook of er cliënten zijn voor wie logeerzorg een goed product zou zijn.

Heb je vragen over logeerzorg? Neem contact op met Dorien Vonk of Marjoleine van den Broek.