Woonzorg Crataegus: kleinschalig wonen met zorg – ongeacht welk zorgdomein

Half één. Verschillende bewoners van wooncomplex Crataegus zitten rond de grote tafel in de keuken voor de lunch. Wat direct opvalt is de variatie in leeftijd. Toke bijvoorbeeld is 98 jaar oud, John is in de zestig, Maarten is met zijn 26 jaar de jongste bewoner. 

Ze wonen om diverse redenen in Crataegus. Toke vanwege haar leeftijd, John omdat hij lijdt aan bipolaire stoornis, Maarten omdat hij een vorm van autisme heeft. Dat maakt Crataegus tot een unieke gemeenschap: jong en oud leeft hier met elkaar en door elkaar.

Woonzorgcomplex voor gemengde doelgroep

De geschiedenis van dit bijzondere wooncomplex begint bij een paprikakweker die allergisch blijkt te zijn voor biologische bestrijdingsmiddelen. Eddy van Gool heeft het bedrijf in Dorst bij Breda overgenomen van zijn ouders. Hij besluit het bedrijf te sluiten en op de grond een woonwijk te ontwikkelen. In die woonwijk moet in zijn visie ook een woonzorgcomplex komen voor bewoners van het dorp, want zo’n voorziening is er nog niet.

Eddy van Gool oppert zelf de optie voor een gemengde doelgroep. Zijn partner Marinka van den Hazelkamp heeft een hbo-V diploma op zak en ervaring in diverse functies in de zorg. Desnoods doen ze het zelf. Hoe meer Van Gool en Van den Hazelkamp erover nadenken, hoe enthousiaster ze worden over het idee. En hoewel het zorgkantoor wel even aan het concept moet wennen, gaat het mee in de plannen.

Duurzaam en energieneutraal complex met zelfstandige woningen

Van Gool kan op zoek naar een architect en financiering en dan kan de bouw beginnen. Het wordt een complex met 25 zelfstandige woningen (variërend van 50 tot 80 vierkante meter) en 4 studio’s van 25 vierkante meter. ‘We hebben gekozen voor zelfstandige woningen’, legt Van Gool uit. ‘Als het met de zorg niet zou lukken, kunnen we ze altijd nog regulier verhuren of verkopen.’ 

Het gebouw wordt zoveel mogelijk duurzaam en energieneutraal gebouwd. Goed geïsoleerd, met zonnepanelen op het dak en zonder gasaansluiting. De bewoners betalen gemiddeld 15 euro per maand voor elektriciteit. De huurprijzen vallen binnen de huurtoeslaggrens.

Zorg thuis in de vorm van een VPT

In augustus 2017 trekken de eerste bewoners in het complex. De verdeling is in het begin ongeveer in drieën: ouderen met een Wlz-indicatie, jongeren met een Wlz-indicatie en mensen zonder indicatie. Inmiddels komen er alleen nog nieuwe mensen met een zorgindicatie wonen. De jongere bewoners zijn vooral geïndiceerd voor geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg. De bewoners huren een woning en krijgen daarnaast de zorg die ze nodig hebben, meestal in de vorm van een volledig pakket thuis (VPT).

• Lees meer over Organiseren Wlz-zorg thuis: VPT, MPT en PGB

Carla woont samen met haar man Jan in een van de grotere appartementen. Jan is halfzijdig verlamd na een herseninfarct. Het echtpaar is in maart 2020 verhuisd naar Crataegus. ‘We woonden in Breda, maar mijn dochters wonen allebei in Dorst’, vertelt Carla. ‘Het voordeel is dat er hier altijd hulp bij de hand is. In de ochtend kom ik vaak een kopje koffie drinken in de keuken met de dames. Donderdag help ik bij de dagbesteding. Ik zou hier niet meer weg willen.’

‘We leveren Wlz-zorg, Zvw-zorg en Wmo-zorg’, zegt Van den Hazelkamp. ‘Niet de indicatie is leidend, maar de zorgvraag van de bewoner. Die krijgt de zorg die hij of zij nodig heeft. Als mensen van domein wisselen, hoeven ze niet van zorgaanbieder te wisselen. De eigen bijdrage als mensen van Wmo naar Wlz gaan is soms wel een knelpunt; voor dezelfde zorg betalen ze dan opeens veel meer. Dat moet je goed uitleggen.’

Crataegus heeft een contract met het zorgkantoor voor de Wlz, een Wmo-contract met de gemeente. Voor de Zvw is er geen contract. Van Gool: ‘De zorgverzekeraar wil eigenlijk af van ongecontracteerde zorg. Dat snap ik wel, maar dan zou een thuiszorgorganisatie hier zorg moeten leveren die wij ook kunnen bieden. En wij zijn veel flexibeler; wij zijn er voor de mensen op het moment dat ze ons nodig hebben.’

Expertise en kennis delen met collega-zorgorganisatie

Crataegus heeft goede contacten met andere zorgorganisatie in de omgeving, zoals Amarant en Pim Senior, een kleinschalige instelling voor ouderen met dementie. Twee bewoners met dementie zijn de afgelopen jaren verhuisd naar deze instelling. ‘We halen ook kennis bij experts van een collega-zorgorganisatie op het moment dat we die nodig hebben’, zegt Van Velthoven. ‘Bijvoorbeeld bij verpleegkundige handelingen die langer dan een jaar niet bij ons zijn voorgekomen. Zoals het plaatsen van een katheter.’

Fijn wonen én werken bij Crataegus

De keuken is het hart van het complex. Hier komen bewoners bij elkaar om te eten, spelletjes te doen en elkaar te ontmoeten. ‘De nadruk ligt op fijn wonen en het welzijn van de bewoners’, zegt Van den Hazelkamp. Elke dag komt een professionele kok de avondmaaltijd bereiden voor de bewoners. Iedereen eet mee met de pot.

Het team van medewerkers is essentieel voor dat fijne wonen. Crataegus heeft weinig moeite om het team op sterkte te houden, vertelt Van den Hazelkamp. ‘Voordat het complex startte, runden we al een dagbesteding in het dorpshuis. De medewerkers daar zijn meegegaan. En naar aanleiding van de publiciteit rond de bouw kregen we veel open sollicitaties. Dat is de afgelopen jaren steeds gebleven. Er is weinig verloop, maar als iemand weggaat, hebben we meestal snel een vervanger.’

Mooi en uitdagend werk

Ineke de Jonge begon in 2019 bij Crataegus. Daarvoor werkte ze in de ambulante ggz en bij een zorgboerderij voor mensen met een verstandelijke beperking. ‘Het is mooi en uitdagend dat hier verschillende doelgroepen bij elkaar wonen’, zegt ze.

Angeliek Dam woont in Dorst en gaf na 25 jaar haar baan bij Albert Heijn op om als huishoudelijke hulp te gaan werken. Ze doet ook de inkoop van de boodschappen. ‘Ik kom bij de mensen over de vloer. Wat het leuk maakt is dat je constant moet schakelen; iedereen is anders.’

Sharon Kuijpers vond die verschillen in het begin wel lastig. Crataegus is haar eerste werkgever na de opleiding tot verzorgende ig. ‘Het was best moeilijk. Ik had vanuit mijn stages wel wat ervaring met verschillende doelgroepen, maar hier zit alles door elkaar. Inmiddels ken ik iedereen. Het is ook heel leerzaam.’

Desiree van Velthoven is plaatsvervangend eindverantwoordelijke in het wooncomplex. ‘We kijken bij nieuwe medewerkers naar diploma’s en naar wat we nodig hebben in het team, maar vooral naar de klik en het talent’, zegt ze. 

‘Is iemand warm en hartelijk? Flexibel genoeg om met een grote variatie aan bewoners om te gaan? We zoeken mensen met compassie die als basishouding hebben: hoe kan ik je helpen? Aspirant-medewerkers lopen vaak een keer mee om van beide kanten te kijken of ze hier passen.’

Senne van Gool, dochter van de oprichters, begon als 17-jarige als slaapwacht. Inmiddels heeft ze mbo maatschappelijke zorg gedaan en volgt ze een hbo-opleiding social work. ‘Het mooie is dat we in het team collega’s met verschillende deskundigheid hebben. Het is kleinschalig en als ik iets wil weten, kan ik snel even overleggen. Doordat je met zoveel verschillende mensen te maken hebt, blijf je scherp.’

Meer weten

• Lees meer over wooncomplex Crataegus
• Lees meer over het organiseren van zorg over de domeinen heen in het onderwerp Samenwerken bij wlz-zorg thuis