Financieringsopties en kernbegrippen digitale zorg
Laatst bijgewerkt op: 04-12-2024
Om inzicht te krijgen in de financieringsmogelijkheden van digitale zorg is het belangrijk drie wetten op het netvlies te hebben, en te begrijpen hoe deze omgaan met de begrippen 'zorg op afstand' en 'toezicht op afstand'.
Financieringsopties
Afhankelijk van de indicatie van de cliënt zijn er de volgende drie financieringsopties.
- Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Uitvoering door de gemeenten.
- Zorgverzekeringswet (Zvw) , waaronder de wijkverpleging/persoonlijke verzorging plus het casemanagement dementie. Uitvoering door de zorgverzekeraars.
- Wet langdurende zorg (Wlz), uitvoering door de regionale zorgkantoren. Het VPT en het MPT is een leveringswijze van de Wlz, naast daadwerkelijke opname (zorg in natura).
Elke wet heeft een eigen doel en daar moet de zorg en dus de zorgtechnologie aan voldoen. In de Factsheet financiering digitale zorg krijg je een helder overzicht van doel, voorbeelden van wat onder de wet valt, wie zorgt voor bekostiging, aanvraagprocedure etc.
Kernbegrippen digitale zorg
Twee begrippen zijn belangrijk voor inzicht in de financieringsopties van digitale zorg: zorg op afstand en toezicht op afstand. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) maakt in de beleidsregels voor de zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) een onderscheid tussen deze twee begrippen. Zorg op afstand wordt zowel gefinancierd onder de Zvw als de Wlz, toezicht op afstand alleen onder de Wlz.
Definitie ‘Zorg op afstand’
De definitie voor zorg op afstand in de beleidsregels voor de Zorgverzekeringswet is:
Zorg op afstand aan een patiënt, wat op digitale wijze wordt ondersteund/gerealiseerd en waarbij sprake is van het automatiseren van verpleegkundige handelingen, dan wel contact door middel van een signaal, uitwisseling van meetgegevens en/of conversatie. De zorg op afstand ligt op het vlak van de zorgvormen verpleging en/of persoonlijke verzorging.
Voorbeelden zorg op afstand
Een paar voorbeelden van zorg op afstand die binnen de definitie vallen:
- Beeldschermzorg (via een seniorentablet)
- Dagstructuurondersteuning (via een sociale robot)
- Medicijndispenser
- Leefpatroonmonitoring
Definitie ‘toezicht op afstand’
De formulering in de NZa-beleidsregels voor de Wlz, die laat zien dat zorg op afstand én toezicht op afstand binnen de de Wlz vallen:
Zorg of toezicht op afstand aan een cliënt met een indicatie voor de Wlz die op digitale wijze wordt ondersteund/gerealiseerd.
Een paar voorbeelden van toezicht op afstand:
- Leefpatroonmonitoring:
Zorg op afstand en toezicht op afstand
Doelgroep: alleenwonend gevorderde dementie
Financiering met name bij Wlz-extramuraal (Volledig Pakket Thuis en Modulair Pakket Thuis) - Geavanceerde bedsensor
Zorg op afstand en toezicht op afstand
Doelgroep: met name dementiezorg in de vorm van het groepswonen
Financiering via Wlz-intramuraal - Externe leefcirkels, specifieke GPS-tracker
Toezicht op afstand
Doelgroep: mensen met gevorderde dementie
Financiering via Wlz-extra- en intramuraal - Actieve personenalarmering (zoals op afbeelding)
Toezicht op afstand
Doelgroep: somatische cliënten
Financiering via Wlz-extramuraal. Wlz-intramuraal in de vorm van een Verpleeg Oproep Systeem (VOS-systeem).
Financiering ‘Toezicht op afstand’
Toezicht op afstand behoort tot de Wlz-zorg. Dit wordt dan ook uit de Wlz gefinancierd, inclusief via het Volledig Pakket Thuis (VPT) en het Modulair Pakket Thuis (MPT).
Waarom vanuit Wlz?
Een burger in Nederland krijgt alleen een indicatie voor de Wlz van het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ) als deze blijvend is aangewezen op permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid . Het gaat dus om iemand die niet alleen kan worden gelaten. Vandaar dat digitale zorgtechnologie voor toezicht op afstand onderdeel uitmaakt van de Wlz-zorg en alléén onder de Wlz gefinancierd wordt.
De infographic, gepubliceerd door de NZa en Zorginstituut Nederland, laat zien welke middelen onder de Wlz vallen. ’Hulpmiddelen ter vervanging van toezicht' komen terug onder zowel Wlz-verblijf met en zonder behandeling én bij het VPT, MPT of Persoonsgebonden Budget (PGB).
Zorginstituut Nederland, Handreiking Hulpmiddelen Wlz, december 2020, NZa Advies Scheiden Wonen en Zorg in de Verpleging en Verzorging, juli 2023.
Hulpmiddelen ter vervanging van toezicht is hierbij hetzelfde als toezicht op afstand.