Serious Game ‘Who Cares?’ geeft inzicht in netwerk van cliënt

Serious game: op huisbezoek

Wie ‘Who Cares?’ speelt, gaat op bezoek bij meneer De Vries, een oudere die alleen thuis woont. Doel van de Serious Game is om binnen 15 minuten zoveel mogelijk signalen op te vangen en te kijken welke zorg deze cliënt nodig heeft. Wat valt op in de woning? Hoe ga je het gesprek aan over wat je ziet? Je kunt signalen toevoegen aan het dossier van meneer De Vries en mensen in zijn netwerk ‘vrijspelen’. Na het spelen is het tijd om de zorg zo goed mogelijk te verdelen: wat kan meneer De Vries zelf nog en wat kan hij nog leren? Hoe kan zijn netwerk hem helpen? Welke professionele zorg is nodig en welke technologische innovaties kunnen van nut zijn? 

Marjan Swinkels, verpleegkundige in de wijk bij Zorggroep Elde Maasduinen, heeft de Serious Game inmiddels meerdere keren met plezier gespeeld. ‘Er zit meer in dan je op het eerste gezicht denkt’, zegt ze. ‘Het mooie is dat je hierdoor steeds weer nieuwe inzichten krijgt. Sommige signalen zijn overduidelijk. Er lagen bij meneer De Vries steunkousen op de grond. Dat signaal stop je in het dossier en gebruik je later om een aantrekhulp voor hem te regelen. Maar het spel stimuleert je ook om te zoeken naar informatie die niet voor de hand ligt. Ik klikte op de langspeelplaten en ging hier het gesprek over aan.' '

Zo kwam ik erachter dat meneer zijn vrouw heel erg mist en zich vaak eenzaam voelt. Door te klikken op de spelletjes in de kast, vertelde de cliënt dat hij graag spelletjes deed met een vriend van hem. Deze persoon kon ik later van betekenis laten zijn bij het organiseren van de zorg. De signalen zijn ook niet altijd direct zichtbaar. In de keuken lagen medicijnen die meneer De Vries vaak vergeet in te nemen en in de koelkast had hij een tosti-ijzer gestopt. Hierdoor krijg je wel in de gaten dat er iets aan de hand is met de cliënt. Maar als je niet naar de keuken gaat, mis je dus belangrijke aanwijzingen. Wat ook mooi is: je moet echt doorvragen en je vragen ook op de juiste manier stellen. Er lagen lege wijnflessen op de grond, maar als je te directe vragen stelt, kapt de cliënt het gesprek af en mis je waardevolle informatie.’

Leerzaam spel

Behalve leuk, is ‘Who Cares?’ ook vooral heel leerzaam, vindt Marjan. ‘Je hebt als zorgprofessional een signaleringsfunctie. Dé eyeopener van het spel is dat je goed rond moet kijken naar de mogelijkheden die er zijn voordat je professionele hulp biedt. In het netwerk van de cliënt blijken verschillende mensen te zitten: mantelzorgers, maar ook oude vrienden, buren en kennissen van de kerk. Zij komen om de een of andere reden niet meer bij meneer, maar kunnen misschien wel weer van betekenis zijn voor praktische hulp of gewoon voor de gezelligheid. Het is de kunst om de zorgtaken gelijkmatig te verdelen.'

'Sommige dingen, zoals een buurvrouw vragen om hulp, kan meneer De Vries best nog zelf. Voor andere vragen ga je in gesprek met de mantelzorgers over wat zij kunnen doen. Voor weer andere zaken is misschien een hulpmiddel als een medicijndispenser nuttig. Zo kan de zorg zich uitbreiden zonder dat wij als zorgprofessionals fysiek aanwezig hoeven te zijn. Dat is heel duidelijk wat het spel je leert: je hoeft het niet altijd zelf te doen. Ik werk inmiddels 40 jaar in de zorg, maar toen ik het spel voor de eerste keer had gespeeld, bleek dat ik het netwerk niet volledig in beeld had gehad. Ook voor mij was het spel heel leerzaam.’

Ook jonge collega’s kunnen veel aan het spel hebben, denkt Marjan. ‘Het lijkt me een mooi spel voor mensen in opleiding, omdat het discussies onder studenten kan opleveren. Wat doe je met de signalen? Hoe pak je de zorg op? Wie kan wat doen? Ik denk dat zo’n Serious Game jonge zorgprofessionals ook meer aanspreekt dan de traditionele maner van leren. Het spel is visueel en interactief: met jouw handelingen stuur je de uitkomst van het spel.’ 

Actueel onderwerp

Het onderwerp van het spel – hoe verdeel je de zorg zo goed mogelijk? – is volgens Marjan zeer actueel binnen haar eigen organisatie. ‘Ik kom tegenwoordig voornamelijk bij mensen met de diagnose dementie en het spel lijkt heel erg op mijn dagelijkse praktijk. Dit is exact wat mijn collega’s en ik doen. Wij komen binnen, praten met een cliënt en geven onze ogen en oren de kost. Als organisatie proberen wij steeds beter te kijken wat de cliënt en zijn netwerk kunnen doen, welke technologie van belang kunnen zijn en wat er dan overblijft voor ons als zorgprofessionals. Soms is een stukje organisatie, begeleiding of aansturing van onze kant voldoende. De game kan een mooie aanleiding zijn om het gesprek hierover te voeren. Ik ga mijn collega’s daarom zeker attenderen op de game en in een teamoverleg bespreken. Ik ben heel benieuwd wat zij ervan vinden.’

Meer weten

• Bekijk het thema Samenwerken met informele zorg.