Aan de slag met de ToekomstDriehoek

Werkwijze ToekomstDriehoek

De deelnemers vullen afwisselend de drie hoeken van de driehoek in. De hoeken staan voor:

• de barrières uit het verleden
• de versnelling vanuit het heden
• de kansen van de toekomst

De deelnemers noemen zoveel mogelijk elementen die invloed hebben op drie verschillende niveaus: micro-, meso- en macroniveau. Neem hiervoor de tijd en bundel alle inzichten van de groep. Het resultaat is een zo compleet mogelijk beeld van een waarschijnlijke toekomst, beïnvloed door zoveel mogelijk elementen. Dit beeld geeft vervolgens richting bij jouw toekomstbestendige beslissingen.

Wat heb je nodig voor de werkvorm ToekomstDriehoek?

• Post-its
• Genoeg schrijfgerei voor de hele groep
• Drie grote vellen papier. Of print de downloads onderaan deze pagina op groot formaat:
  • toekomstdriehoek werkvorm barrières
  • toekomstdriehoek werkvorm versnelling
  • toekomstdriehoek werkvorm uitdagingen
• Print de ToekomstDriehoek op een groot vel papier, zie downloads onderaan de pagina

Voordat je begint met de ToekomstDriehoek

1. Formuleer vooraf een gezamenlijke ambitie of een thema. Hieromheen breng je tijdens de sessie de waarschijnlijke toekomst in kaart. Bijvoorbeeld: ‘Ouderen kunnen zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen’ of ‘Informele zorg’.

2. Print de downloads onderaan deze pagina op groot formaat. Of schrijf op drie vellen papier een van de titels van de hoeken van de driehoek: de barrières uit het verleden, de versnelling vanuit het heden en de kansen voor de toekomst. Verdeel ieder vel papier in drie delen en schrijf in de vakken die zo ontstaan zijn:

• Macro – maatschappelijke ontwikkelingen
• Meso – de zorgcontext, doelgroepen, spelers, innovaties, concurrenten
• Micro – de zorgorganisatie, gedrag, werkwijzen, protocollen

Hang de vellen papier op, verdeeld over de ruimte, of leg ze neer.

3. Verdeel de deelnemers in drie groepen, met een goede mix van verschillende rollen en functies in elke groep. Laat elke groep bij een van de vellen papier staan. Deel de post-its en het schrijfgerei uit.

ToekomstDriehoek vullen

Tijdens de sessie is het vooral van belang dat je het verhaal dat in de verschillende hoeken van de driehoek ontstaat samenvat en doorgeeft, zodat de rest van de deelnemers erop verder kan werken. Dit kun je op verschillende manieren doen, afhankelijk van de situatie en beschikbare middelen. Lees hieronder een mogelijke manier:

1. Spreek een tijdsduur af, bijvoorbeeld dertig minuten. De verschillende groepjes schrijven in het eerste deel van de tijd alle ideeën op post-its die zij kunnen bedenken bij de hoek van de driehoek waar zij bij staan. Zij doen dit voor zichzelf en zonder overleg met anderen.

2. Het tweede deel van de tijd plakken de deelnemers alle ideeën op het vel papier in het vak waar het bijhoort: micro-, meso- of macroniveau. Op microniveau komen alle concrete voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Dit zijn voorbeelden uit de dagelijkse praktijk die dicht bij de cliënt en de werknemer staan. Op mesoniveau staan de elementen die invloed hebben op het niveau van de afdeling en de hele organisatie. Vaak hebben de deelnemers hier zelf beperkt invloed op. Op macroniveau komen alle onderdelen die op hoog niveau spelen en waarop de deelnemers zelf geen invloed hebben. Denk hierbij aan maatschappelijke of landelijke ontwikkelingen, culturele elementen of politieke besluiten.

Het is belangrijk om tijdens het opplakken van de post-its te overleggen, vragen te stellen en de verschillende post-its te clusteren. Probeer ook de link te leggen tussen de verschillende niveaus, door bijvoorbeeld te vragen hoe element x op microniveau er op macroniveau uit zou zien. Wees je bewust van de neiging van deelnemers om te blijven hangen in het beeld van de eigen organisatie. Zorg dat zij verder kijken, naar stakeholders en andere organisaties en naar de rest van Nederland. Probeer het beeld zo ver mogelijk op te rekken.

3. Aan het eind van de tijdsduur vat de groep samen welke grote en kleine thema's er ontstaan zijn. Welk beeld zien zij met elkaar?

4. Alle deelnemers verzamelen zich bij de poster van de barrières uit het verleden. De groep die de poster heeft gevuld vertelt de anderen en welke thema's er naar voren zijn gekomen of welk beeld er is ontstaan uit de opgeplakte ideeën. Vervolgens stellen de anderen vragen en geven feedback. Zij kunnen toevoegingen doen door meer post-its op te plakken. Wanneer alle toevoegingen en aanpassingen gedaan zijn, vatten de deelnemers het beeld nogmaals samen.

5. Herhaal stap 4 voor de twee andere posters. Neem eerst de versnelling uit het heden en daarna de kansen voor de toekomst.

Bewaar je eigen ToekomstDriehoek

Na het vullen, delen en aanvullen van de verschillende hoeken van de driehoek, is het handig om de verhalen en thema's die naar voren zijn gekomen ergens te noteren of te bewaren zodat ze teruggelezen kunnen worden. Dit kan bijvoorbeeld met een mural/miro bord, een serie foto's of een verslag. Zoek de vorm die het beste past bij de groep deelnemers, zolang het maar de kern van de thema's en verhalen pakt en weergeeft.