Toolbox: Samenwerken met informele zorg

Versterken van de samenwerking met informele zorg

Waarom?

De diverse tools over samenwerken met informele zorg inspireren als:

• je het samenspel met informele zorg (verwanten en vrijwilligers) wilt versterken, waarbij medewerkers adequate kennis en vaardigheden hebben. Denk daarbij onder andere aan kennis over wat vrijwilligers of mantelzorgers mogen in de zorg of niet (wat zijn de grenzen).
• je medewerkers wilt toerusten met kennis en kunde voor signaleren en reageren op overbelasting mantelzorgers.
• je familieparticipatie verder wil ontwikkelen.

Aan de slag met informele zorg

Wat?

Als je aan de slag wilt met de samenwerking met het informele netwerk, zijn er verschillende inspirerende voorbeelden en tools beschikbaar:

• De Handreiking ‘Gelijkwaardige samenwerking informele zorg’ (pdf) staat vol tips en adviezen voor een gelijkwaardige samenwerking in de ouderenzorg tussen formele en informele zorgverleners.
• Met het Werkboek mantelzorg ‘Verder in samenwerking’ (pdf) kun je de samenwerking met mantelzorgers in de organisatie verbeteren. In het werkboek zijn de ervaringen en inzichten samengebracht van het programma In voor Mantelzorg. Het werkboek gaat in op vragen als:
  • Hoe versterk je de samenwerking met mantelzorgers?
  • Hoe ondersteun je als zorgprofessional het informele zorgnetwerk van je cliënt?
  • Wat is nodig voor een goede communicatie met naasten?
• Om een toekomstige bewoner goed te leren kennen is het slim om op huisbezoek te gaan. Dat is gelijk ook een mooie kans om een mantelzorger te leren kennen en het netwerk in kaart te brengen. De Waalboog heeft een folder ‘Thuisbezoek’ (pdf) gemaakt. Daarin staan vragen en aandachtspunten waar je op kunt letten.   
• Verkeerde beelden over familie en mantelzorgers belemmeren een goede samenwerking met familieleden. In de folder Familiefabels (pdf) deelt Vilans deze beelden in verhalen. Je vindt daarin ook uitleg over hoe het werkelijk zit.  
• Brochure ‘Grenzen verkennen in informele zorg’    
• Er zijn diverse tools om overbelasting bij mantelzorgers te signaleren en er adequaat op te reageren. Belangrijke tools voor het herkennen van overbelasting bij mantelzorgers zijn de EDIZ-vragenlijst  of de Caregiver Strain Index.
• Informatie en modellen voor het verbeteren van samenwerking met mantelzorgers, andere verwanten en vrijwilligers vraagt om samen te werken volgens het SOFA-model (met mantelzorgers) en het WIFA-model (met vrijwilligers):
  • Met het SOFA-model sluit je aan op de rollen van de mantelzorger
    • Mantelzorger als partner in zorg (samenwerken).
    • Mantelzorgers als hulpvragers bij overbelasting (ondersteunen).
    • Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (faciliteren).
    • Mantelzorger als expert, die alles weet van de cliënt (afstemmen).
  • Met het WIFA-model versterk je de samenwerking met de vrijwilligers. Hierin zijn heldere afspraken, informatie-uitwisseling en waardering voor elkaars werk, essentieel, vandaar de activiteiten: Waarderen, Informeren, Faciliteren, Afstemmen.

Welk niveau?

Dit proces gaat over het medewerker- en team-niveau en geldt voor de gehele PDCA voor cyclisch leren en verbeteren van de teamprestatie

Resultaat van betere samenwerking met verwanten en vrijwilligers

Wat levert het op?

• Goed samenspel met de mantelzorgers.
• Goede samenwerking met vrijwilligers.
• Voorkomen en adequaat reageren op overbelasting mantelzorgers
• Werkplezier van de medewerker in het samenspel met mantelzorg en vrijwilligers

Door wie te gebruiken?

• Zorgmedewerkers
• Behandelaars
• Leidinggevenden
• Kwaliteitsmedewerkers
• Scholingsmedewerkers
• Management

Maak gebruik van de tools

Hoe te gebruiken?

• De diverse beschikbare tools bieden een praktische aanpak om te volgen.

Meer weten

• Bekijk ook de andere voorbeelden uit de inspiratiebox methodisch werken
• Lees meer over de achtergrond van methodisch werken in de verpleeghuiszorg. Ga naar het thema Methodisch werken.
• Gebruik de reflectietool methodisch werken om te onderzoeken welke vraagstukken zich bij jouw locatie voordoen op het gebied van methodisch werken.