Zorg in de toekomst: wat behoud je, waarmee begin je, waarmee stop je?

Gepubliceerd op: 24-06-2024

We lopen tegen de grenzen aan van ons bestaande zorgsysteem. Daarom is een radicale verandering nodig. Je wilt als zorgorganisatie weten welke nieuwe dingen je moet gaan doen, waar je mee moet stoppen en welke dingen het waard zijn om te blijven doen.

Met kennis van transities toe naar verandering

Het moet anders maar hoe? Dat is niet klip en klaar, want de toekomst is onzeker. Hoe haal je dan toch het beste uit die toekomst met elkaar? De uitdaging is om de toekomst aantrekkelijk te maken zodat we ernaar verlangen. Maar ook concreet, zodat we er in het hier en nu aan kunnen werken. Kennis van transitiedenken helpt overzicht te krijgen.

X-curve toont opbouw en afbouw

We zoeken graag de oplossing in iets nieuws. Maar we vergeten na te denken over waar we mee moeten stoppen. Met de ‘X-curve’ zie je beide. De X-curve pakt door op de werkvorm reframen. Door te oefenen met de X-curve zie je de gewenste transitie van jouw organisatie. De lijn omhoog toont de opbouw van nieuwe structuren of werkwijzen in jouw organisatie. De lijn naar beneden laat de afbouw zien.

Wanneer gebruik je de X-curve?

De werkvorm X-curve gebruik je wanneer jouw organisatie een duidelijke visie en strategie heeft voor de toekomst. Het kan ingewikkeld zijn voor medewerkers om te begrijpen wat die visie en strategie voor hen betekenen. De X-curve maakt de werkelijkheid eenvoudiger. Dan bespreek je gemakkelijker welke dingen je moet doen om toekomstbestendig te zijn. Als je dit hebt gedaan zie je welke projecten en acties hierbij aansluiten.

Zo werk je met de X-curve

Ga aan de slag met deze 5 stappen:

1. Ga in groepen uiteen en teken de X-curve op een groot papier. Teken daar doorheen een kruis met de vier kwadranten ‘ombouw’ (links bovenin), ‘afbouw’ (rechts onderin), ‘opbouw’ (links onderin), ‘voortbouw’ (rechts bovenin). Of download de complete X-curve onderaan deze pagina.

2. Kies een afgebakend thema, toekomstbeeld of strategisch vraagstuk waar jullie mee aan de slag willen. Idealiter bouw je hierbij voort op de werkvorm reframen.

3. Welke ontwikkelingen zie je of zijn er nodig binnen jouw organisatie richting de toekomst? Doorloop onderstaande vragen en plak post-its op de bijbehorende kwadranten. De twee linker kwadranten gaan over ontwikkelingen die je morgen al kunt starten (0-2 jaar). De twee rechter kwadranten gaan over ontwikkelingen op de langere termijn (2-5 jaar).

• Ombouw: wat belemmert de gewenste verandering binnen onze organisatie? Wat kunnen we nu al loslaten, afbreken, aanpassen, opnieuw inrichten of op bijsturen?
• Afbouw: wat willen we op de middellange termijn uitfaseren en waar moeten we afscheid van nemen? Hoe kunnen we deze beweging faciliteren?
• Voortbouw: wat zijn nieuwe waarden die we nastreven in de toekomst? Kijk hierbij ook naar de uitkomsten van de werkvorm reframen. Hoe kunnen we dit vastleggen in normen, structuren, en afspraken over gewenst gedrag?
• Opbouw: wat missen we nog om de gewenste verandering richting de toekomst te realiseren? Of: wat is er al, maar verdient meer steun, opschaling, een podium, een investering of professionalisering?

4. Welke functies, teams, afdelingen of locaties kunnen deze dynamiek aanjagen? Wie is waarvoor verantwoordelijk? Koppel specifieke personen aan specifieke acties.

5. Denk na over te starten projecten om de gewenste beweging echt in gang te zetten. Houd het klein en behapbaar.