In de Beleefkamer van Pleyade komt een gesprek vanzelf op gang

Met warme technologie persoongerichte zorg geven. Dat is de ambitie die Pleyade heeft met de Beleefkamer. Warm, omdat het bij deze technologie niet gaat om meten of monitoring, maar om het welzijn en de beleving van de bewoner. In de Beleefkamer kan een bewoner aan de hand van algemene en persoonlijke beelden, geluid, muziek en gekleurd licht herinneringen aan vroeger ophalen. Naast herinneringen roept de kamer ook associaties op, die de persoonlijke verhalen uitbreiden. Een bezoek aan De Beleefkamer kan een bewoner meer in contact laten komen met de mensen om zich heen. Tot nu toe zijn de ervaringen vooral positief.

Meer contact door interactieve kamer

Zelf contact maken en initiatief nemen, wordt steeds moeilijker wanneer iemand dementie heeft. Ook voor familie en mantelzorgers is het lastig om een gesprek op gang te brengen en te houden. Vanuit die gedachte ging het PIT-team (Pleyade Innovatie Team) aan de slag met de ontwikkeling van een interactieve kamer voor bewoners.

Hoe werkt de Beleefkamer?

De Beleefkamer is een ruimte die zich kan aanpassen aan verschillende personen. De kamer is opgebouwd uit twee wanden, een groot beeldscherm in de vorm van een raam, en een iPad in een fotolijstje. Tijdens de pilotfase kregen bewoners een persoonlijk sieraad met een bluetooth-verbinding. Komt de bewoner de kamer binnen, dan maakt het sieraad contact met het systeem en start het automatisch algemene beelden, maar ook persoonlijke foto’s, een video en de favoriete muziek van de bewoner op. Het dompelt de bewoner onder in zijn of haar leven.

De Beleefkamer is binnen Pleyade ‘op tournee’. De verplaatsbare kamer doet in Waalstaete in Arnhem zijn derde bestemming aan. Het PIT-team doet zo in de praktijk ervaring op in verschillende locaties voor wonen en zorg.

Tot leven door de Tafelberg

Tien minuten in de Beleefkamer wekt blijdschap en een traan op bij de van oorsprong Zuid-Afrikaanse Mimi. Wanneer op het grote raam videobeelden van de Tafelberg voorbijkomen, maakt ze met haar handen het gebaar van een tafel en vertelt ze de leerling-verzorgende over de bekende berg in haar geboorteland. ‘Beangstigend’, is haar commentaar wanneer ze herinneringen ophaalt aan de beklimming die ze deed als kind. Wanneer ze op de achtergrond haar favoriete muziek van André Rieu hoort, tapt ze automatisch mee met haar voet. Een traan vult haar oog. Mimi komt graag in de Beleefkamer, vooral samen met een medebewoner. Op de afdeling zitten ze rustig naast elkaar, maar in de Beleefkamer praat Mimi honderduit over haar jeugd.

PIT ontwerpt in de alledaagse praktijk

Pleyade neemt als zorgorganisatie zelf veel initiatief voor het ontwikkelen van slimme technologie die de zorg ten goede komt. Ze wil het dagelijks leven van bewoners en het werk van medewerkers daarmee leuker en makkelijker maken. Het PIT-team werkt aan gebruiksvriendelijke en innovatieve middelen die echt iets toevoegen aan de zorg. Het muziekkussen Vita is daar een succesvol voorbeeld van. Ook de Beleefkamer wordt op de werkvloer ontwikkeld.

PIT is een samenwerking tussen Pleyade, Technische Universiteit Eindhoven en Holland Art Group. Het PIT-team bestaat uit ontwerpers, onderzoekers, techneuten en zorgprofessionals.

Rust en activatie

EVV’er Angeline Lieftink en leerling-verzorgende Margo Derwig zien wat de Beleefkamer met de bewoners doet. Een bezoek aan de kamer brengt rust of activeert juist, merken ze. ‘Een van onze bewoners liep vaak gebogen, maar als ze in de buurt van de kamer kwam ging ze er op een drafje naartoe. In de kamer komt iemand voor even volledig in zijn eigen persoonlijke wereld. Bewoners voelen zich weer begrepen en gaan uit zichzelf het gesprek aan’, vertelt Angeline. Wat is het verschil met samen een fotoboek bekijken op de afdeling? Margo: ‘In de Beleefkamer komt een gesprek natuurlijker op gang, doordat de video en foto’s vanzelf voorbijkomen. Een-op-een contact is makkelijker omdat er minder afleiding is van andere bewoners.’

Mantelzorgers betrekken

Ook mantelzorgers kunnen met hun partner of naaste naar de Beleefkamer te gaan. Angeline Lieftink: ‘Een echtpaar ging er elke dag samen koffiedrinken. Mantelzorgers zijn er vaak lovend over. Een echtgenoot wilde graag een app, om zelf beelden te kunnen toevoegen voor zijn vrouw, en om te zien wanneer ze gebruikmaakte van de kamer. Het zou een goede manier zijn om mantelzorgers nog meer te betrekken bij de zorg van hun naaste.’

Na een pilot van anderhalf jaar werkt het PIT-team nu aan de doorontwikkeling van de Beleefkamer. Betrokken TU/e-promovenda Myrte Thoolen raakt heel enthousiast wanneer ze over de Beleefkamer praat: ‘Het is een uitdaging om te zorgen dat zo’n complex systeem technisch goed en makkelijk werkt en dat het past bij de persoon. Zeker bij zo’n complexe doelgroep, met verschillende leeftijden en fases van dementie.’

Toevoeging aan de zorg

Om mens en technologie elkaar te laten versterken, is het belangrijk dat de technologische toepassing gebruiksvriendelijk is en naar behoren werkt. Vooral bij de start liet de techniek het wel eens afweten. Angeline Lieftink: ‘Er zijn collega’s met negatieve ervaring in de Beleefkamer omdat het systeem soms niet werkte. Maar ik denk dat de kamer echt toegevoegde waarde heeft.’ Lachend: ‘Min of meer heb ik geëist dat de Beleefkamer op onze locatie terugkomt, zodat die collega’s er ook een positieve ervaring mee kunnen opdoen.’

Myrte Thoolen werkt met haar collega’s dan ook aan een verbetering van de adoptie van de technologie door medewerkers. Ook willen ze de content van foto’s, video en muziek nog meer variëren en personaliseren voor bewoners. ‘Dat is zo mooi aan ontwikkelen in de echte praktijk. Een bewoner merkte op dat zij de beelden nu wel tien keer had gezien. Het leert ons niet uit te gaan van aannames over dementie en de kamer zo persoonlijk mogelijk te maken.’

Door Anja Klein

Meer weten

• Meer weten over de Beleefkamer? Neem contact op met het PIT-team via pit@pleyade.nl
• Bekijk de Beleefkamer in het college ‘Als je door dementie niet meer weet waar je woont’ (vanaf 12 minuten).